Қазіргі әлемде жаһандық жеткізу тізбегі нақты уақыт режимінде қайта құрылуда, бірақ география стратегиялық маңызға ие болып келеді. Ондаған жылдар бойы Қазақстан теңізге шыға алмайтын ел ретінде қабылданды, бірақ қазір ол Еуропа мен Азия арасындағы негізгі байланыстырушы буын ретінде өз позициясын нығайтуда. Бұл трансформация көлік инфрақұрылымына қомақты инвестициялардың және Еуразиядағы көлік ағындарын тартуға бағытталған саяси бағыттың нәтижесі болды.
Бұл ретте Қазақстанның логистикадағы стратегиясы жүк ағындарын жай жеделдету шеңберінен шығады. Оның негізінде көлік, қойма инфрақұрылымы мен өнеркәсіптік өндірісті біріктіретін трансшекаралық хабтардың қалыптасуы жатыр. Бүгінде бұл экожүйені төрт арнайы экономикалық аймақ қалыптастырады: «Қорғас – Шығыс қақпасым, «Қорғас» шекара маңы ынтымақтастығының халықаралық орталығы, Ақтау теңіз порты және TURAN, сондай-ақ екі ірі индустриялық аймақ.
Шығыс бағытта шешуші рөлді Қытаймен шекарадағы Қорғас торабы атқарады. «Қорғас – Шығыс қақпасы» АЭА аумағы SkyHansa жүк әуежайын қоса алғанда, ірі жобаларды орналастыру үшін 840 гектарға кеңейтілді. «Қорғас» ХШЫО-да аумақты кеңейту, қосымша өткізу пунктін ашу және тәулік бойы жұмыс режиміне көшу жоспарларымен жаңғырту жүргізілуде. Қосылған құны жоғары жобаларға баса назар аудара отырып, басым қызмет түрлерінің тізбесі жаңартылды.
Батыс бағытта «Ақтау теңіз порты» АЭА Қазақстанның негізгі Каспий торабы ретіндегі рөлін күшейтеді. Оның жұмыс істеу мерзімі 2053 жылға дейін ұзартылды, ал аймақ құрамына қайта өңдеу өндірістерін, әуежайлар мен теңіз терминалдарын орналастыру үшін Ақтау мен Жаңаөзендегі жаңа учаскелер енгізіледі. Қосымша теңіз инфрақұрылымын дамыту үшін Ersai Caspian Contractor компаниясының қатысуымен тағы 382 гектарға кеңейту жоспарлануда.
Белсенді даму елдің оңтүстік және солтүстік шекараларында байқалады. Өзбекстанмен шекарада «TURAN» АЭА шеңберінде жаңа өндірістік және қойма нысандары құрылуда, бір мезгілде «Алатау» индустриялық аймағы арқылы Қырғызстанмен ұқсас жағдай қалыптастыру бойынша жұмыс жалғасуда. Ресей бағытында ауданы 281 гектар «Еуразия» индустриялық аймағы өңдеу өнеркәсібі саласындағы жобаларды тартуда.
Барлық трансшекаралық хабтар мамандандырылған көлік инфрақұрылымымен қамтамасыз етілген. Негізгі жобалардың бірі 2026 жылы аяқталуы жоспарланған «Дарбаза – Мақтаарал» теміржол желісінің құрылысы болып саналады. Желі елдің оңтүстік өңірлерін магистральдық теміржол желісімен байланыстырады және жылына 20 млн тоннаға дейін жүк өткізу қабілетін қамтамасыз етеді.
Шығыста «Алтынкөл – Жетіген» теміржол учаскесін жаңғырту жалғасуда, бұл оның өткізу қабілетін 25 млн тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік береді. Жұмыстар 2026 жылы толығымен аяқталады деп күтілуде. Сонымен бірге «Нұр жолы», «Атамекен» және «Қарасу» өткізу пункттеріне кірме автожолдарды реконструкциялау жүріп жатыр, «шектеулерді» жою үшін жаңа көпірлер мен айналма маршруттар салу жоспарлануда.
Елеулі инвестициялар Каспий теңізінің порт инфрақұрылымына да бағытталады. Ақтауда қытайлық Lianyungang компаниясымен бірлесіп жүзеге асырылатын контейнерлік хабтың бірінші кезегі аяқталды, перспективалық қуаты жылына 200 мың TEU-ге дейін. Сонымен қатар түбін тереңдету және айлақтарды жаңарту жұмыстары жүргізілуде. Құрық портында «Саржа» көпфункционалды терминалының құрылысы жалғасуда, ал 2027 жылға қарай Қазақстан Каспий тасымалын ұлғайту үшін Әзербайжанда екі контейнерлік кеме сатып алуды жоспарлап отыр. Бұл жобалар Ақтау және Құрық порттарының өткізу қабілетін жылына 30 млн тоннаға дейін арттыруға мүмкіндік береді.
