Биыл әлем 42-ші рет жыл сайын мамырдың үшінші жексенбісіне сәйкес келетін, ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күнін атап өтеді. 2025 жылы бұл күн 18-ші мамырға келіп отыр.
Бұл күн аурудан қайтыс болғандарды еске алу ғана емес, сонымен қатар ынтымақтың, АИТВ-мен байланысты стигманы жеңудің, алдын алудың маңыздылығын еске салу болып табылады.
2025 жылдың төрт айында Ақмола облысында инфекцияның 37 жаңа жағдайы анықталды. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 11 жағдайға аз, яғни 23 пайызға төмендеген. Аурушаңдық бойынша 1,4 есе төмендегені байқалады. Бұл туралы Облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығының медицина қызметкерлері 12 мамырда өткен Өңірлік коммуникациялар қызметінде өткен брифингте хабарлады.
Айта кетсек, айдың басында 50 мыңнан астам адам АИТВ-ға тестілеуден өтті-бұл өткен жылдың деңгейімен салыстыруға болатын көрсеткіш.
Ерекше назар аудару керек: бұрынғыдай, жаңа жағдайлардың негізгі бөлігі қорғалмаған жыныстық қатынасқа байланысты. Орташа алғанда, оннан сегізі жыныстық жолмен жұқтырады.
«ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күні мен осы инфекция өмірін қиған адамдарды еске алып қана қоймай, қоғамның назарын АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға аударғым келеді. Заманауи антиретровирустық терапияның арқасында біз вирусты бақылауды және пациенттеріміздің өмір сүру сапасын жақсартуды үйрендік. Алайда, өмір сапасы денсаулықтың физиологиялық параметрлерімен ғана анықталмайды-психологиялық жағдай да маңызды рөл атқарады. Сондықтан ақпараттандырылған және толерантты қоғамды қалыптастыру бағытын жалғастыру өте маңызды», — деп атап өтті, Ақмола облыстық АИТВ-инфекциясының алдын алу орталығы бас дәрігерінің м.а. Нұрлан Ахильбеков.
Осы мақсатта орталық мынадай екі бағытта: жалпы халық пен негізгі топтар арасында алдын алу жұмыстарын жүргізуде. Әлеуметтік жарнама құралдары, ақпараттық науқандар және қоғамдық орындарда жедел тестілеу науқандары белсенді қолданылады.
Негізгі топтар арасында АИТВ-инфекциясының алдын алу «Зиянды азайту» бағдарламасы арқылы жүзеге асырылады.
Орталықтың алдын алу жұмысы бөлімінің меңгерушісі – Балгын Сарбасованың айтуынша, бұл шаралардың барлығы өңірдегі тұрақты эпидемиологиялық жағдайды қолдауға, халықтың хабардар болу деңгейін арттыруға, сондай-ақ АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға қатысты қоғамдағы стигматизация мен кемсітушілік деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді.
Ақмола облысында 12-16 мамыр аралығында Дүниежүзілік ЖИТС-тен қайтыс болған адамдарды еске алу күніне орай түрлі іс-шаралар өткізу жоспарланған. Олардың ішінде орталық дәрігерлерінің жергілікті теледидарда сөйлеген сөздері, АИТВ-ға жедел тест тапсыру мүмкіндігімен ақпараттық акциялар өткізу, сондай-ақ АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға қатысты кемсітушіліктен азат қоғам қалыптастыру және қауіпсіз жыныстық мінез-құлық мәселелеріне халықтың назарын аударуға БАҚ пен әлеуметтік желілердің белсенді қатысуы бар.
Қорытындылай келе, орталықтың дәрігері қарапайым алдын-алу шараларын сақтауға шақырды, атап айтқанда: ерте жыныстық қатынасқа түспеуге, бір жыныстық серіктеске адал болуға, жыныстық қатынастың кез-келген түріне-ауызша, вагинальды немесе анальды жыныстық қатынасқа түсу үшін мүшеқаптарды қолдануға. Сондай-ақ, отбасындағы жыныстық тәрбие мәселелеріне ерекше назар аударуды.
Нурлыбек Қонуспаев
Ақмола облыстық АИТВ-инфекциясының
алдын алу орталығының баспасөз хатшысы.
