Ақмола облысы бойынша Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің департаментіне шаруа қожалығының иесі Ш. Ерейментау ауданы әкімдігінің жер учаскесін жалға беру мерзімін ұзартудан заңсыз бас тартуы туралы мәселесімен жүгінді.
Осылайша, 10 жыл ішінде жер учаскесін пайдалану барысында шаруа қожалығының басшысы жер учаскесіне жалдау шарты бойынша міндеттемелерін тиісті түрде орындап, жалдау ақысын, бюджетке салықтарын уақтылы төлеп, сондай-ақ жерді мақсаты бойынша 700-ден астам мал жаю үшін пайдаланған.
Алайда, шартта және жер актісінде көрсетілген жер учаскесін жалдау мерзімін дұрыс түсінбегендіктен, шаруашылық жергілікті атқарушы органға шартты жаңа мерзімге жасасу туралы уақтылы хабарламаған, бұл жалға алуды ұзартудан бас тартуға негіз болды.
Әкімдіктің бас тартуын даулап, шаруа қожалығы Департаментке жүгінді.
Жер заңнамасына сәйкес жер пайдаланушы жер қатынастары саласындағы уәкілетті органды жалдау шартын оның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін үш ай мерзімде ұзарту ниеті туралы жазбаша хабардар етуге міндетті.
Сонымен қатар, жалдау шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін өз міндеттерін тиісінше орындаған уақытша өтеулі жер пайдаланушының (жалға алушының) басқа адамдар алдында жаңа мерзімге шарт жасасуға басым құқығы болады.
Шағымды қарау барысында шаруа қожалығының шарттық міндеттемелерді тиісінше орындауын, сондай-ақ жер учаскесін нысаналы мақсатымен пайдалануын әкімдіктің өзі растады.
Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексте әкімшілік органның, лауазымды адамның әкімшілік рәсімге қатысушы мен қоғам мүдделерінің әділ теңгерімін қамтамасыз ететіндігі көзделген.
Егер әкімшілік рәсімге қатысушының құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін шектеу нәтижесінде алынған қоғамдық игілік осы шектеулерден келтірілген зияннан көп болса, әкімшілік акт, әкімшілік әрекет (әрекетсіздік) пропорционалды болып саналады.
Әкімдіктің шаруа қожалығымен жалдау шартын ұзартудан бас тарту туралы шешімі жалғыз себеп, яғни, өтініш берушінің жалдау шартының жарамдылық мерзімін өткізіп алуы – заңның бұл талаптарына жауап бермейді. Өйткені жергілікті атқарушы орган шағымды қарау кезінде қолданыстағы ірі қара мал жаюға арналған жер ресурстарынсыз қалу қатері туындаған шаруашылыққа келтірілуі мүмкін зияннан асатын қандай да бір қоғамдық игілік алу ықтималдығы туралы дәлелдер ұсынылмады.
Осыған байланысты, бас тартуды Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекстің мөлшерлестік қағидатына сәйкессіз деп танып, Департамент Ерейментау ауданының әкімдігіне өтініш берушінің бұзылған құқықтарын қалпына келтіру туралы шешім енгізді.
Нәтижесінде жергілікті атқарушы орган кәсіпкермен жер учаскесін жаңа мерзімге жалға алу шартын жасасты.
