Облыс әкімінің отырысында өңірдегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мәселелері талқыланды. Аяқталмаған жобалар, шарттарды заңсыз жасау, бір көзден алу тәсілімен мемлекеттік сатып алу жөнінде де біршама дерек баяндалды. Ақмола облысында сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін тудыратын осы фактілердің барлығы орын алған. Мемлекеттік аудиторлар жеке-жеке миллиардтаған қаржылық бұзушылықтарды анықтады.
Өңірлік сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет басшысы Арман Рахимовтың айтуынша, бүгінде экология және сумен жабдықтау мәселелері ерекше назар аударуды талап етеді. Ол Көкшетаудағы судың сапасын мысалға келтірді. Су сынамаларының санитарлық-эпидемиологиялық нормаларға сәйкес келмеуі жиі байқалады.
– 2011 жылы Көкшетау қаласының су тазарту құрылыстарын жаңарту жоспарланған болатын. Алайда, жағдай 10 жылдан астам уақыт бойы жоба мүлдем жүзеге асырылмағанын көрсетті. Үш мердігер ауыстырылды, соңғы мердігер 2021 жылдың басынан бастап келісімшарты орындамаған. Бұл ретте Көкшетау қаласының құрылыс бөлімі шартты бұзу жөнінде шаралар қабылдамаған,демек, оған негіз болған жағдайда міндетті түрде қайтарылуға жататын аванс сомасы бюджетке де қайтарылмады. Бүгінгі таңда жоба оның құнын түзету және 1,5 миллиард теңгеден астам ұлғайту үшін мемлекеттік сараптамаға берілді. Осылайша, жобаны іске асыру басталғаннан бері оның құны шамамен 4 есе артуы мүмкін. Нәтижесінде облыс орталығының тұрғындары бірнеше жылдар бойы сапалы ауыз суға қол жеткізе алмай отыр, – деп атап өтті Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаментінің басшысы Арман Рахимов.
Сумен жабдықтау проблемалары басқа да аудандарда өзекті. Мәселен, соңғы жылдары Зеренді ауданы Алексеевка ауылында, Бұланды ауданы Никольское ауылында, Аршалы ауданы Жібек жолы ауылында, Жарқайың ауданы Шойындыкөл ауылында, Есіл ауданы Заречное ауылында су құбыры желілерін қайта жаңарту жұмыстары әлі де аяқталған жоқ. Бір қызығы, олардың барлығының мердігері бір.
-Бұл нысандар бойынша мердігер «Монолит» ЖШС. Алматы облысында тіркелген бұл фирманың шарттық міндеттемелерді орындау үшін тиісті материалдық-техникалық базасы және білікті мамандары жоқ. Бұл Компанияның Алматы және Қостанай облыстарында да аяқталмаған нысандары бар. Сондай-ақ, бірқатар аудандардағы елді мекендерді және «Данекер»ЖШС сумен қамтамасыз ету бойынша жұмыстардың мерзімін ұзартып, өз міндеттемелерін тиісінше орындамайды. Бұл тұста мердігерлердің адалдығы туралы сұрақ туындауы орынды, – деп атап өтті облыстық Антикор басшысы.
Тағы бір түйіткілді мәселе – мемлекеттік сатып алу. Осылайша, облыс шенеуніктері тауар мен қызметтерді жекелеген жеткізушілерге сенуді жалғастырып келеді, бір көзден заңсыз келісімшарттар да жасалып жатады. Өткен жылы «Көкшетау Жылу» коммуналдық кәсіпорны мемлекеттік сатып алуды заңсыз жүзеге асырды.
-2022 жылы «Көкшетау Жылу» ШЖҚ МКК Мемлекеттік сатып алу нормаларын қолданбай көмірді тасымалдауға тікелей шарт жасасты, ал алдыңғы жылдары сол қызметтер заңнамада белгіленген тәртіппен сатып алынған. Лауазымды адамдардың аталған іс-әрекеттері белгілі бір өнім берушілерге артықшылық беру түріндегі, оның ішінде мемлекеттік аудиттің камералдық бақылау жүйесін айналып өту түріндегі сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін қамтиды. Мемлекеттік сатып алуды заңсыз жүзеге асырғаны үшін әкімшілік жауапкершілік қарастырылған, – деп атап өтті Арман Рахимов.
Көкшетау қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автожолдар бөлімінің басшысы Әділет Рахымжанов та мемлекеттік сатып алуды заңсыз жүзеге асырған. Тек 2022 жылы заңсыз жүзеге асырғаны үшін шенеунік 2 миллион теңгеден астам сомаға 14 рет әкімшілік жауапкершілікке тартылған көрінеді.
-Бұл ретте айыппұл 7 күн ішінде төленді. Миллиондаған айыппұлдарды төлеу үшін қолма-қол ақша қайдан келді, оның жалақысы осындай шығындарды жабуға мүмкіндік береді ме деген сұрақ туындайды. Осы сынды жағдайлар облыстың басқа аудандарында да бар. Бұланды ауданының құрылыс бөлімінің басшысы Сыздықов Макинск қаласында 203 миллион теңге сомасына жылумен жабдықтаудың инженерлік желілерін салуға арналған конкурс жөніндегі комиссияның төрағасы бола отырып, 10 өнім берушінің өтінімдерін заңсыз қабылдамай, тек екі серіктестікке жол берді. Кейіннен, DVGA тексеруін күтпестен, зияткерлік меншік объектісі ретінде олардың біреуімен заңсыз келісім жасасты. Тек 2021 жылы С. Е. Сыздықов 3 миллион теңге сомасына 21 рет әкімшілік жауапкершілікке тартылды, – деді Облыстық сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл департаментінің басшысы Арман Рахимов.
Ақмола облысындағы мемлекеттік аудиторлар 10 миллиард теңгеге бұзушылықтарды анықтады. Бұл туралы отырыста Гүлшат Жапарова айтты. Оның айтуынша, қаржылық бұзушылықтардың негізгі үлесі құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау бойынша, атап айтқанда мемлекеттік органдар жалпы сомасы екі миллиард теңгеден астам нақты орындалмаған жұмыс көлемі үшін негізсіз төлем жүргізді. Осындай фактілер Целиноград және Аршалы аудандарында болды.
-Сонымен қатар, мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру ережелерін бұзу фактілері де анықталды. Атап айтқанда, мектепке дейінгі ұйымдардың шоттарына нақты көрсетілмеген қызметтер үшін жалпы сомасы 518 миллион теңгеге ақшалай қаражат аударылды. Бұзушылықтар бар еңбекақы, іссапар шығыстары, еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жәрдемақылар, сауықтыруға арналған жәрдемақылар, демалыс шығыстары, көшпелі іс – шаралар төлемдері бойынша жалпы сомасы 70,6 миллион теңгеге бұзушылықтар анықталды, – деп атап өтті облыстық ішкі мемлекеттік аудит департаменті басшысының міндетін атқарушы Гүлшат Жапарова.
Осындай жіберілген бұзушылықтар үшін аудит объектілерінің 123 лауазымды тұлғасы тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Сондай-ақ, мемлекеттік аудиторлар лауазымды тұлғаларға әкімшілік құқық бұзушылық туралы 377 хаттама жасады.
Сондай-ақ, мемлекеттік қызмет және Әдеп кодексі саласындағы бақылау мәселелері қаралды. Мемлекеттік қызмет істері департаменті 479 бұзушылықты анықтады, 32 нұсқама енгізіп, 26 мемлекеттік қызметші тәртіптік жауапкершілікке тартылды. Олардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторингі барысында 19 мемлекеттік қызметші мен квазимемлекеттік сектор қызметкерлері сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін кінәлі деп танылды. 6 басшы тәртіптік жауапкершілікке тартылды, 3 басшы қатаң сөгіс алды. Олардың қатарында Степногорск қаласының ауыл шаруашылығы және жер қатынастары бөлімінің басшысы Оспанов, Бурабай ауданының әкімі Әсет Мұздыбаев, жер қатынастары, сәулет және қала құрылысы бөлімінің бұрынғы басшысы Дәулет Жүнісов бар.
Әкімдік отырысының соңында өңір басшысы Ермек Маржықпаев сыбайлас жемқорлық тәуекелдерінің пайда болуына ықпал ететін мемлекеттік сатып алу үлесін азайтуды, адами фактордың қатысуын барынша азайтуды және сатып алуды бәсекелестік ортада өткізуді тапсырды. Сондай-ақ, ол аудан басшыларын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтары үшін жеке жауапкершілікке міндетті түрде тартылатыны туралы ескертті.
Камила Әбделманова
