Соңғы жылдары газ баллондары мен жабдықтарды дұрыс пайдаланбау салдарынан туындаған төтенше оқиғалар сирек бола қойған жоқ. Жан түршігерлік трагедияларда адамдар өледі, адам өмірі құлдырайды, денсаулық пен мүлікке айтарлықтай зиян келеді. Статистика көрсеткендей, көбінесе адам факторы осындай апаттарға әкеледі: немқұрайлылық немесе газ жабдықтарын пайдаланудың қарапайым ережелерін білмеу.
27-литрлік баллонды жалпы көлемнің 85%-нан аспайтын немесе 22,95 литрге толтыру қауіпсіз деп саналады. 12-литрлік баллонды 10,2 литр жанармаймен, 5 литрлік – 4,25 литр толтыру керек. Бұл жай ғана ұсынымдар емес, 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 358 ҚР Инвестициялар және даму министрінің бұйрығымен бекітілген Қысыммен жұмыс істейтін жабдықтарды пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында көрсетілген нормалар.
Газ баллондары 5 жылда бір рет техникалық куәландыруға жатады. Бір баллонды ұзақ уақыт пайдалану кезінде онда ауыр қалдықтар пайда болады, ыдыстың пайдалы көлемін азайтады. Оның пайда болуын азайту үшін баллондарды тек мамандандырылған пункттерде толтыру қажет. Олар газ баллондарын тазартатын сапалы жабдықтармен жабдықталған. Алайда, егер сіз өзіңіздің қауіпсіздігіңізге кепілдік бергіңіз келсе, тауардың сенімді сатушысын тапқыңыз келсе, газ толтыру станцияларында қызмет көрсету сапасына назар аударуыңыз керек, онда олар міндетті:
1) тұрмыстық баллондарда отын сатып алатын тұтынушылардың абоненттік есебін жүзеге асыру;
2) толтырылатын баллондарды техникалық ақаусыздығына тексеру;
3) баллондарды газ желісі ұйымының немесе газ толтыру пункті иесінің тауар белгісімен таңбалауды жүзеге асыру;
4) әрбір сатылатын баллонға кепілдік сапа талонын беру;
5) газ баллон қондырғыларына авариялық және жоспарлы қызмет көрсетуді қамтамасыз ету.
Егер газ құю пункттерінде бұл талаптар сақталмаса, онда тұтынушылардың тексеру жүргізу үшін жергілікті атқарушы органға өтініш жасауға толық құқығы бар. Әзірге облыста мұндай прецеденттер болған жоқ, соның салдарынан уәкілетті органдар кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын газбен жабдықтау ұйымдарын олардың нормативтерді орындауы тұрғысынан тексеруге бастамашы болуға құқылы емес.
Бүгінгі күні облыстың 8 өңірінде (Қосшы қ., Ақкөл, Аршалы, Астрахан, Біржан сал, Ерейментау, Қорғалжын және Целиноград аудандарында) баллондарда газ өткізуге рұқсат етілген кәсіпорындар жоқ. Облыста осы қызмет түріне лицензиясы бар 27 – кәсіпорындар, олар орналасқан:
– Көкшетау қаласында – 9 кәсіпорын («Max Gas Company» ЖШС, «Облгаз» ЖШС, «СК Ауыл Газ» ЖШС, «Сегізбаев Ш. Ш.» ЖК, «Шерол 2017» ЖШС, «Starbuild-kz» ЖШС, «Nika Gas» ЖК, «Макс LTD» ЖШС, «Райгаз»ЖШС);
– Степногорск қаласында – 2 кәсіпорын («Центргаз» ЖШС, «Каскад» ЖШС);
– Атбасар ауданында – 2 («Атбасар Газ» ЖШС, ЖК «Тұрмағамбетов Е. С.»);
– Есіл ауданында – 2 («Сантехмонтаж АВС» ЖШС, «Тышкевич И.И.» ЖК);
– Бурабай ауданында – 3 («Газтехнология» ЖШС, «Баянов А.Х.» ЖК, «Иванова М.С.» ЖК);
– Зеренді ауданында – 2 («Даму» ЖК, «Белгибаева З.А.» ЖК);
– Бұланды ауданында – 2 («Бұланды газ Трэйд» ЖШС, «Рылов Е.А.»);
– Жарқайың ауданында – 1 («Кайдаулова Б.К.» ЖК);
– Егіндікөл ауданында – 1 («Рогожина М.В.» ЖК);
– Жақсы ауданында – 1 (ЖК «Валанова А.В.»);
– Сандықтау ауданында – 1 («Дулина Е.Ф.» ЖК);
– Шортанды ауданында – 1 («Жүсіпов» ЖК).
Бірақ газ тұтыну құрылғылары мен тұрмыстық баллондарды қауіпсіз пайдалану бойынша жауапкершілікті тек сұйытылған мұнай газын өткізушілер ғана емес (заңды тұлғалар, ЖШС, ЖК), сондай-ақ тұтынушылардың өздері де көтереді. Сондықтан жазатайым оқиғаларды болдырмау үшін тұрмыста газды пайдалану ережелерін сақтау керек. Тағы да естеріңізге сала кетейік:
– газ-ауа қоспасының пайда болуына және оның тұтануына жол бермеу,
– желдету арналарының жарамдылығын қадағалау, үй-жайды үнемі желдету,
– газ баллондарын мүмкіндігінше ғимараттардан тыс орналастыру, баллонның жоғарғы бөлігін қаптамамен жабу,
– балалар мен бөгде, сондай-ақ өз әрекеттерін бақыламайтын адамдардың газ жабдығына қол жеткізуін жабу,
– жабдықтың ақаулығы немесе өткір иіс пайда болған кезде газды пайдалануды тоқтату, авариялық қызметті шақыру, ашық отты, электр құралдарын және электр жарығын пайдаланбау,
– үй-жайларда немесе жертөлелерде бос және толтырылған баллондарды сақтамаңыз,
– баллондарды пештерге қарсы 2 метрден кем қашықтықта орналастырмау
Газ жабдығымен кез келген өз бетінше әрекет етуге тыйым салынады. Газбен байланысты жұмыстардың барлық түрлерін мамандандырылған ұйымдар ғана орындауы тиіс. Есіңізде болсын, газ құрылғыларын пайдалану үшін олардың иелері жауапты. Біздің және жақындарымыздың қауіпсіздігі, ең алдымен, бізге байланысты.
